Fahrenheit 451

[jacek]

"Alfabet "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego" - opracował Janusz R. Kowalczyk:

Cytat:

"Wesele", ten "Polaków portret własny", w którym bez względu na czas i miejsce każdy z rodaków znajdzie coś, co gra na strunach jego duszy, Stanisław Wyspiański pisał krwią, potem i łzami, jeśli wolno mi sparafrazować zupełnie innego autora. Kpił zarówno z inteligenckiego pustosłowia i artystowskiego pięknoduchostwa, jak też z niekontrolowanej porywczości chłopów. Cierpko ironiczny dramat niesie w sobie ból, rozpacz, duchową szamotaninę. Nie ma w polskim repertuarze sztuki równie syntetycznie oddającej duszę współczesnego Polaka. Tak, współczesnego. Bo mimo zmieniających się okoliczności polityczno-historycznych przemyślane i dobrze wystawione "Wesele" jest wciąż aktualne.

"Alfabet "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego"

[jacek]

"Kuchnia polskich klasyków. Przewodnik kulinarny po literaturze polskiej" - opowiada Igor Biełow:

Cytat:

Kuchnia to nie tylko manifest kultury narodowej, ale także skomplikowany wszechświat pełen gastronomicznych cudów, przełomów stylistycznych, pikantnej metafizyki i wzniosłej poezji. Literatura ma wiele wspólnego ze sztuką kulinarną: pisarz, jak sprawny kucharz, serwuje czytelnikom literackie arcydzieło, złożone z życiowych składników, aromatycznych metafor, palących przypraw, słonych żartów i pikantnych opowieści. Zarówno gotowanie, jak i pisanie są doskonałymi sposobami na przeciwdziałanie globalnemu chaosowi i rosnącej entropii. W tym sensie rondel, chochla, nóż i patelnia są nie mniej skuteczne niż pióro, maszyna do pisania czy komputer.

"Kuchnia polskich klasyków. Przewodnik kulinarny po literaturze polskiej"

[jacek]

"Jak brzmiała wieś i czemu zamilkła?" - autorem felietonu jest Filip Lech:

Cytat:

Wszyscy wiemy o zainteresowaniu pieśnią ludową, które narodziło się w schyłkowym oświeceniu, a w pełni rozkwitło w epoce romantyzmu (volkslied za Johannem Gottfriedem von Herderem). Folkloryści, niesieni rozpalającą się wśród elit myślą narodową, pragnęli znaleźć sztukę typową dla ich wspólnoty. Wiązało się to z segregacją utworów, wyodrębnieniem tradycji, próbą stworzenia czystego kanonu, który pozbawiony byłby obcych wpływów. Pierwsi zbieracze folkloru zazwyczaj nie interesowali się muzyką - interesował ich język, poezja.

Cytat:

Jednym z niewielu dawnych muzykantów, o którym wiemy coś więcej, jest Jan Krzeptowski - słynny Sabała, ojciec chrzestny Witkacego. Sytuacja górali podhalańskich była zupełnie inna od chłopów, którym poświęcony jest ten artykuł, ale warto wspomnieć o jednym z niewielu ludowych artystów muzycznych, którzy zapisali się na kartach polskiej pamięci. Na początku XIX wieku był kłusownikiem, zbójnikiem; uczestniczył w wymierzonym w Austriaków powstaniu chochołowskim. Później zajmował się oprowadzaniem ówczesnych turystów, gawędził, muzykował, śpiewał – był uwielbiany przez zakopiańskie salony. Najczęściej na małych skrzypcach ("gęślikach", "złóbcokach") improwizował melodie wyrażające jego nastrój, oczywiście na znanych mu motywach góralskich. Zanotował je i wydał drukiem w "Pamiętnikach Towarzystwa Tatrzańskiego" Jan Kleczyński.

Cytat:

Historie życia muzykantów, ich spojrzenie na świat i muzykę zostały usłyszane poza wsią w połowie XX wieku: dopiero wtedy stały się przedmiotem badań, rozmów i książek.

Cytat:

Wszechobecne były pieśni, śpiew był naturalną formą komunikacji. Repertuar zmieniał się zgodnie z porą roku, kalendarzem kościelnym, żniwami, dorocznymi świętami i obrzędami przejścia (od narodzin po pogrzeb). Bardzo ważną rolę odgrywały pieśni śpiewane przy pracy.

"Jak brzmiała wieś i czemu zamilkła?"

[jacek]

"Kto Polak, na bagnety! Propaganda z czasów wojny polsko-bolszewickiej" - walkę z komunistami na plakaty i hasła przypomina Piotr Policht:

Cytat:

Polski plakat narodził się w gruncie rzeczy ledwo na kilka dekad przed wojną z sowiecką Rosją, pod koniec XIX wieku w Galicji, gdzie w odróżnieniu od zaborów rosyjskiego i pruskiego klimat polityczny był wystarczająco liberalny, by sztuka polskojęzycznego plakatu rozkwitała bez większych przeszkód.

Cytat:

Młode państwo nie szczędziło środków na akcję propagandową, mobilizującą do walki z sowietami - do życia powołano cały szereg instytucji takich jak Oddział II Informacyjno-Prasowy Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej, Biuro Propagandy Wewnętrznej czy Centralny Komitet Propagandy. W twórczość propagandową zaangażowali się też czołowi artyści, choć autorstwo większość plakatów z tego okresu jest dla nas dziś zagadką.

"Kto Polak, na bagnety! Propaganda z czasów wojny polsko-bolszewickiej"

[jacek]

"Czy Kościuszko był artystą?" - Na tak postawione sobie i nam pytanie stara się odpowiedzieć Mikołaj Gliński:

Cytat:

Nieczęsto spotyka się polityków i mężów stanu z artystyczną duszą. Prawdopodobnie miał ją Tadeusz Kościuszko. Sztuka i muzyka towarzyszyły mu przez całe życie, a dzieła mu przypisywane na stałe wpisały się w polską historię. Jak wielkim artystą był nasz narodowy bohater i co jego twórczość mówi nam o nim samym? Wreszcie, dlaczego tak mało wiemy o artystycznych ciągotach naczelnika?

Cytat:

Według pewnej anegdoty, kiedy w 1765 roku król Stanisław August odwiedził warszawski Korpus kadetów, szkołę wojskową założoną zaledwie rok wcześniej, jednym z jej słuchaczy był Tadeusz Kościuszko. Król podobno obejrzał rysunki wykonane przez młodzieńca i pod wrażeniem ich kunsztu pochwalił talent Kościuszki. Miał go też zachęcić go do rozwijania swoich pasji rysunkowych i malarskich.

Cytat:

Zdaniem historyka sztuki Waldemara Okonia, trudno dać wiarę tej anegdocie, ponieważ została odnotowana jedynie w jednym źródle, a poza tym podejrzanie przypomina anegdoty ze starożytnej Grecji wychwalające niezwykły realistyczny talent największych greckich malarzy.

Cytat:

Większość biografów Kościuszki jest mimo to zgodnych, że już w dzieciństwie przejawiał on pewien talent to rysunku i malarstwa. Tej pasji poświęcał się też szczególnie podczas nauki w warszawskim Korpusie Kadetów - szkoły wojskowej, której program nauczania obejmował - oprócz nauki języków obcych, literatury i geografii - również fechtunek, historię militarną, geometrię i... rysunek.

"Czy Kościuszko był artystą?"

[jacek]

"10 skarbów polsko-białoruskiego dziedzictwa architektonicznego" - oprowadza Anna Cymer:

Cytat:

Historia wiele razy splatała losy Polski i Białorusi. Na terenie współczesnej Białorusi zachowało się do dziś wiele zabytków z czasów, gdy oba kraje współtworzyły jedno państwo. Zobaczmy niektóre architektoniczne pamiątki tamtych epok.

"10 skarbów polsko-białoruskiego dziedzictwa architektonicznego"

[jacek]

"Wokół domu. Fotografie z pandemii koronawirusa":

Cytat:

Skala pandemii COVID-19 zaskoczyła wszystkich. Z dnia na dzień wiele osób straciło źródło utrzymania lub było zmuszonych zmienić swoją codzienną rutynę i plany zawodowe. Jak na kryzys zareagowali fotografowie? W czerwcu i lipcu 2020 na Culture.pl opublikowaliśmy pięć projektów fotograficznych powstałych podczas przymusowego odosobnienia. O kulisach powstawania prac można przeczytać w wywiadach z autorami.

"Wokół domu. Fotografie z pandemii koronawirusa"

[jacek]

"Szkolne figle pisarzy" - pisze Janusz R. Kowalczyk:

Cytat:

Ludzie pióra wspominają niekiedy lata dziecięco-młodzieńcze, w tym czasy szkolnej edukacji, kiedy to próbowali dać odpór opresyjnym praktykom niektórych pedagogów. Charakter odległych w czasie psot jest dziś praktycznie nie do zastosowania, toteż nie zaszkodzi je przypomnieć.

Cytat:

Nasz wybór ogranicza się do wspomnień sensu stricto, z pominięciem literackiej fikcji, czyli nie uwzględnia wielu wciąż popularnych młodzieżowych powieści Adama Bahdaja czy Edmunda Niziurskiego. Spora część atrybutów stanowiących dawne wyposażenie szkoły odeszła już do lamusa, jak atrament i kałamarze, zastąpione przez poręczniejsze długopisy i klawiatury urządzeń elektronicznych. A zamiast ślęczenia nad kaligrafią mamy dziś lekcje informatyki.

"Szkolne figle pisarzy"

[jacek]

"Harbin - polskie miasto w Chinach" - dawne czasy przypomina Anna Cymer:

Cytat:

Na przełomie XIX i XX wieku w mandżurskim mieście Harbin działały polskie szkoły, organizacje, prasa. Mieszkało tam nawet 10 tysięcy naszych rodaków. Jak tam trafili? Co robili?

Cytat:

Budowa Kolei Wschodniochińskiej ruszyła w 1897 roku. Na bazę administracyjną przedsięwzięcia wybrano niewielką osadę rybacką Harbin (która wtedy i przez kolejne lata funkcjonowała pod nazwą Charbin). To tutaj mieli osiąść zarówno nadzorujący budowę urzędnicy, jak i rozplanowujący ją inżynierowie. Projektowaniem nowego miasta zajął się inżynier Adam Szydłowski, odpowiedzialny za organizowanie całego zaplecza wielkiej budowy.

Cytat:

Poza nim pierwszymi mieszkańcami nowego osiedla zostali nieznani z imienia, towarzyszący mu technicy: Raweński, Wysocki i Pawlewski. Wkrótce w osadzie rybackiej stanęły pierwsze domy dla budowniczych kolei. Całą trasę podzielono na kilkanaście odcinków, budowę mniej więcej połowy z nich nadzorowali polscy inżynierowie, jednak przy tej inwestycji pracowali nie tylko Rosjanie i Polacy.

Cytat:

W 1917 roku Harbin liczył już sto tysięcy mieszkańców, a wśród nich znajdowali się przedstawiciele aż 33 narodowości. Najsilniejszą grupę przez wiele lat stanowili tu Polacy, których w szczytowym momencie było dziesięć tysięcy. Od początku XX wieku w Harbinie działały polskie szkoły (np. gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza, którego absolwentem był przyszły pisarz, Teodor Parnicki), wychodziła polskojęzyczna prasa, stanął polski kościół zbudowany w stylu neogotyckim (o działkę na tę budowlę wystarał się Offenberg).

"Harbin - polskie miasto w Chinach"

[jacek]

1. "Od pszczoły po słonia - architektura dla zwierząt" - opowiada i pokazuje Anna Cymer:

Cytat:

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu obecność zwierząt w mieście uważano za coś niewłaściwego, kłopot, a nawet zagrożenie. Przestrzenie zurbanizowane miały chronić przed "naporem natury", a budynki czy małą architekturę projektowano wyłącznie z myślą o dwunożnych użytkownikach. Od kiedy jednak uświadomiliśmy sobie, że nasza planeta przestaje sobie radzić z ludzką obecnością, łaskawszym okiem zaczęliśmy traktować przyrodę doceniając na nowo jej wartość, znaczenie, a przede wszystkim pozytywny wpływ na życie człowieka.

Cytat:

Czasem naprawdę niewiele trzeba, żeby projekt stworzony dla ludzi był zarazem przyjazny innym gatunkom stworzeń. Poznańska pracownia Ultra Architects od lat apeluje o to, by nie projektować brył wyposażonych w duże szklane powierzchnie, które są zabójcze dla ptaków. Projektując most holenderska pracownia Next Architects skomponowała go z drewnianych sztachet tak, aby pomiędzy nimi mogły osiedlić się nietoperze. Fińscy architekci z biura Pook mają na koncie projekt domu jednorodzinnego, w którym w jednej bryle przewidziano "pokoje" dla ludzi i dla koni. Robert Konieczny w wielu wywiadach podkreśla, że charakterystyczne podcięcie jego domu Arka w Brennej, choć nie było to wpisane w projekt, stanowi częste schronienie przed słońcem i deszczem dla pasących się wokół koni czy owiec.

"Od pszczoły po słonia - architektura dla zwierząt"

2. "Polskie ogrody zoologiczne: kiedyś i dziś" - zagadnienie naświetla Marcelina Obarska:

Cytat:

Kiedy w Krakowie ciągnięto po śniegu lwy? Jaką tragiczną historię kryje zoo we Wrocławiu? I gdzie byłby dziś poznański zwierzyniec, gdyby nie pasja do kręgli? Ogrody zoologiczne, choć zamieszkiwane są w większości przez egzotyczne zwierzęta, potrafią wiele powiedzieć o miejscowej kulturze. Spójrzmy na początki kilku polskich ogrodów.

Cytat:

Pierwsze ogrody zoologiczne (choć wtedy jeszcze ich tak nie nazywano) powstawały w wyniku powiększania się prywatnych kolekcji. Archeologiczne badania potwierdzają, że menażerie tworzono nawet kilka tysięcy lat przed erą chrześcijańską. Współczesne zoo, jakie znamy, czyli w formie publicznej instytucji służącej nie tylko celebrowaniu jednostkowej władzy, ale i - zgodnie z ideą Oświecenia - także praktykowaniu empirycznego zdobywania wiedzy, powstało w XVIII wieku. Kolejne stulecie było natomiast okresem prawdziwego rozkwitu otwartych dla odwiedzających, miejskich zwierzyńców. To wtedy, w roku 1833 powstało pierwsze zoo na ziemiach polskich - założył je Stanisław Konstanty Pietruski, właściciel majątku w Podhorodcach.

"Polskie ogrody zoologiczne: kiedyś i dziś"

[jacek]

"S jak siła obrazu":

Cytat:

Nawiązując do tytułu warszawskiej odsłony wielkiej retrospektywy malarstwa polskiego XIX i początku XX wieku "Polska. Siła obrazu" dedykujemy to wydanie Indeksu dziełom powstałym w tym okresie i ich twórcom. Warszawska ekspozycja, którą oglądać można do 20 grudnia 2020 roku, jest adaptacją prezentowanej wcześniej (25.09.2019–20.01.2020) wystawy w muzeum Louvre-Lens ("Pologne 1840–1914. Peindre l’âme d’une nation"), zorganizowanej przez Muzeum Narodowe w Warszawie we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza. Jak mówią kuratorki wystawy z MNW Iwona Danielewicz i Agnieszka Rosales Rodríguez: "Po utracie przez Polskę niepodległości sztuka stała się substytutem utraconej wolności, depozytariuszką dawnej potęgi państwa. Przekazywała ideę solidaryzmu narodowego oraz była skarbnicą wartości rodzimej kultury i ludowych wzorów". Prezentowana kolekcja ukazuje też dużą różnorodność tematów i bogactwo poszukiwań artystycznych.

"S jak siła obrazu"

[jacek]

"Czas, pamięć, przemijanie, czyli jak meandruje literatura" - nad tematem pochyla się Janusz R. Kowalczyk:

Cytat:

Odwieczne tematy literatury - czas, pamięć, przemijanie - obrodziły znaczącymi dziełami liczących się pisarzy. Warto sięgnąć do inspirujących książek rodzimych mistrzów pióra, w których uparty czas swoiście meandruje i zapętla się, stając się niekiedy głównym bohaterem opowieści.

Cytat:

Każdy oczytany człowiek magazynuje w swojej świadomości wrażenia po satysfakcjonujących go lekturach. Idę o zakład, że w większości z nich jako naczelny motyw, wiążący poczynania bohaterów w mniej lub bardziej sensowny układ, występuje czas, bo tak być musi. Znajdą się wśród nich zarówno sagi rodzinne, jak też eposy i epopeje, wiersze czy poematy.

"Czas, pamięć, przemijanie, czyli jak meandruje literatura"

[jacek]

"Wisteria, Mysteria, Hysteria: czego artyści szukają w lesie?" - odpowiedzi udziela Piotr Policht:

Cytat:

W lesie znaleźć można różne rzeczy: grzyby, oświecenie, ślady dawnych ludzkich aktywności, ale i dawnych zbrodni. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu artyści wyruszali na wycieczki "do kniei", by po prostu malować w plenerze. Dziś podobne spacery prowadzić mogą do rozważań o konsekwencjach interwencji w przyrodę i o tym, jak wyglądać mógł las porastający tereny obecnej Polski miliony lat temu.

"Wisteria, Mysteria, Hysteria: czego artyści szukają w lesie?"

[jacek]

"10 architektonicznych atrakcji Kielecczyzny" - prezentuje Anna Cymer:

Cytat:

Świętokrzyskie gołoborza fascynują zarówno geologów, jak miłośników efektownych krajobrazów. Ale Kielecczyzna oferuje o wiele więcej - w tym cenne, ciekawe budynki reprezentujące style od tych z zamierzchłych czasów po współczesność.

"10 architektonicznych atrakcji Kielecczyzny"

[jacek]

"Spacer po Warszawie z Leopoldem Tyrmandem" - zaprasza Igor Biełow - to starszy materiał ale nie znałem go wcześniej:

Cytat:

Zapraszamy na fascynujący spacer po Warszawie 1954 roku śladami Tyrmanda - w rolach przewodników wystąpi sam autor oraz bohaterowie jego książek. W ich towarzystwie odwiedzimy legendarne stołeczne kawiarnie i restauracje, posłuchamy jazzu, zwiedzimy warszawski "Dziki Zachód", spotkamy się twarzą w twarz z prawdziwymi bandytami, potargujemy się na bazarze i skoczymy na prawy brzeg Wisły po ubrania, których oczywiście nie można kupić w sklepach.

"Spacer po Warszawie z Leopoldem Tyrmandem"